شرط لازم برای ثبات ارز تک نرخی
سید مرتضی افقه عضو هیئت علمی دانشگاه چمران اهواز در یادداشتی شرط لازم برای ثبات ارز تک نرخی را مورد تحلیل قرار داد
افقه در بخشی از این یادداشت گفت:
یکی از متغیرهای مهم و تأثیرگذار در اقتصاد همه کشورها به خصوص کشور نفت خیز ایران، قیمت ارزهای خارجی است. از آنجا که نرخ ارز بر میزان صادرات و واردات تأثیر محسوس دارد، دخالت یا عدم دخالت دولت در تعیین این نرخ، نیاز به مطالعات و محاسبات دقیق دارد.
با این وصف، به نظر می رسد ساختارهای موجود اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور اجازه نمی دهد که تعیین قیمت ارز به دست بازار سپرده شود، اگرچه تعدادی از اقتصاددانان و فعالان شاغل در بخش تجارت، اصرار به عدم دخالت دولت و آزادسازی قیمت ارز دارند. اما با فرض اینکه بپذیریم واحد شدن نرخ ارز در قیمت تعادلی آن مطلوب است، دولت به عنوان فعال ترین کارگزار اقتصادی که انحصار صادرات نفت کشور را در اختیار دارد، قادر به اجرای سیاست تک نرخی شدن ارز در شرایط فعلی نخواهد بود. این ادعا به این دلیل است که رها کردن قیمت ارز در شرایط فعلی منجر به افزایش یک باره و شدید آن در بازار خواهد بود که این شوک به نوبه خود به سایر متغیرهای اقتصادی سرایت خواهد کرد و منجر به اختلال در سایر بازارها و در نتیجه کل اقتصاد خواهد شد.
بنابراین اجرای سیاست تک نرخی شدن قیمت ارز، دولت باید به اندازه کافی ارز در اختیار داشته باشد تا از افزایش شدید و توأم با شوک قیمت آن در بازار جلوگیری کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز همچنین معتقد است: تقریبا همه دولت های پس از دولت سازندگی پیگیر تک نرخی کردن قیمت ارز بوده اند. با این وصف، به جز دوره دوم دولت آقای خاتمی، هیچ دولتی نتوانست به این هدف دست یابد.
